AK Parti ve CHP il başkanlarının İZBAN gelirleri ve giderleri üzerinden sürdürdüğü tartışma, manipülasyon ve algı yaratma suçlamasına dönüştü.
Enflasyondaki dizginlenemeyen artış ve ekonomideki kötü gidişat hem vatandaşın cebindeki ateşi hem de ulaşım gibi kurumsal hizmetlerdeki maliyetleri artırıyor. Geçtiğimiz gün açıklama yapan CHP İzmir İl Başkanı Çağatay Güç, İZBAN gelirlerinin neredeyse tamamının TCDD’ye enerji ve hat kullanım bedeli olarak gittiğini bu durumun da İZBAN'ı sürekli zarar eden bir kurum haline getirdiğini ifade etmişti. Çağatay Güç, devletin İzmir'den topladığı gelirin sadece dörtte birini İzmir ve İzmirliler için harcadığını savunmuş; bu harcamanın da eğitim, sağlık, bakım ve küçük kamu yatırımlarından ibaret olduğunu ifade etmişti.
Çağatağ Güç'e yanıt AK Parti İzmir İl Başkanı Bilal Saygılı'dan geldi.
SAYGILI'DAN CHP'Lİ GÜÇ'E SOSYAL DEVLET GÖNDERMESİ
AK Parti İzmir İl Başkanı Bilal Saygılı, İZBAN'ın mali durumu ve işletmesine dair eleştiriler yönelten CHP İzmir İl Başkanı Çağatay Güç'e yönelik sert bir açıklama yaparak, Güç'ün veri manipülasyonu yaptığını ve sosyal devlet anlayışını idrak edemediğini öne sürdü. Saygılı, açıklamasında toplu taşımanın ticari bir işletme değil, sosyal devletin bir gereği olduğunu vurgulayarak, "İZBAN ticarethane değil, sosyal devletin gereğidir! Dünyanın hangi gelişmiş ülkesinde toplu taşıma bakkal defteri hesabı ile yönetiliyor? Bu sistemler, yalnızca bilet geliriyle ayakta duran ticari yapılar değildir. Sübvanse edilmesi bir tercih değil, zorunluluktur. Sizin bu mantığınızla ESHOT'u nereye koyacağız? Her yıl milyarlarca lira zarar ediyor ama biz hiçbir zaman bunu siyasete malzeme yapmadık. İzmirli daha uygun ulaşım kullansın diye tüm ESHOT bütçelerine oy birliğiyle destek verdik" dedi.
''İZBAN TİCARETHANE DEĞİL, SOSYAL DEVLETİN GEREĞİDİR'' AK Parti İl Başkanı Bilal Saygılı, İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin kendi bünyesindeki ESHOT'u örnek göstererek, her yıl milyarlarca lira zarar eden ESHOT bütçelerine siyaset yapmadan destek verdiklerini belirtti. CHP İl Başkanı Çağatay Güç'ün İZBAN üzerinden yaptığı açıklamalara yanıt veren Saygılı, "Sayın Çağatay Güç, dersinize hiç çalışmamışsınız! Görünen o ki; önünüze konulan verilerin manipülatif bir algı operasyonundan ibaret olduğunu ayırt edemeyecek kadar tecrübe edinemeden İzmir Büyükşehir Belediyesi'nden siyasete giriş yaptınız! İZBAN ticarethane değil, sosyal devletin gereğidir! Dünyanın hangi gelişmiş ülkesinde toplu taşıma bakkal defteri hesabı ile yönetiliyor? Bu sistemler, yalnızca bilet geliriyle ayakta duran ticari yapılar değildir. Sosyal devlet anlayışının bir gereği olarak sübvanse edilmesi bir tercih değil, zorunluluktur. Halka ucuz ulaşım sunmanın bedeli budur. Büyüksehir de çalışmanıza rağmen, bunu idrak edememenize hangi kefeye koysak bilemedik. Sizin bu mantığınızla ESHOT'u nereye koyacağız? Her yıl milyarlarca lira zarar ediyor ama biz hiçbir zaman bunu siyasete malzeme yapmadık. İzmirli daha uygun ulaşım kullansın diye tüm ESHOT bütçelerine oy birliğiyle destek verdik. Büyükşehir bütçesinden milyarlarca TL'lik aktarımı da yine biz onayladık. O yüzden size tavsiyemiz: Önce dersinize çalışın, sonra çıkıp konuşun" açıklamasında bulundu.
''ACZİYETİNİN İTİRAFIDIR" İZBAN projesinin geçmişte İzBB tarafından sahiplenilmesine rağmen, bugün eleştirilmesini acziyet olarak değerlendiren Saygılı, "Hafızamızı tazeleyelim; "bu projenin fikir babası da, uygulayıcısı da, anası da babası da İzBB'dir" diye caka satan sizin Belediye Başkanınız değil miydi, ne oldu? Dün sahiplendiğiniz projeye bugün "yönetemiyorum, istemiyorum" demek, sizin zihniyetinizin acziyetinin itirafıdır! İzmir halkına kazandırılan, Türkiye'de eşi benzeri olmayan bu proje, devletin desteğiyle ayakta durmaktadır. Hazine ve Maliye Bakanlığı, hat kirası ve enerji zamlarını enflasyonun altında tutmuş; kiraya yüzde 24 artış yaparken enerji birim fiyatına dokunmamıştır. Siz ise kalkmış, sadece bilet geliriyle maliyet kıyaslayıp İzmirliyi kandırmaya çalışıyorsunuz" dedi. ''DEVLET PAYINI DÜŞÜRMÜŞ, SİZ İSE HALA ALGI PEŞİNDESİNİZ'' Çağatay Güç'ün maliyet kıyaslamalarını İzmirliyi kandırmaya çalışmak olarak nitelendiren Saygılı, sözlerini şu ifadelerle sonlandırdı" 2025 verileri ortada: İşletme giderlerinin sadece yüzde 20'si hat kirasıdır. Yüzde 60 ise personel giderleridir! Daha iyi anlamanız için söyleyelim, İZBAN gelirinin yüzde 113'ü personele gidiyor. Yani kazanılan her 100 TL, maaşları bile ödemeye yetmiyor, üzerine borçlanılıyor. Batışın sebebi TCDD değil, sizin yönetilemeyen sermaye artışlarına katılmamanız, tren kredi borçlarını ödememenizdir. "Devlet neden kira alıyor?" diye sormak, devlet yönetiminden bihaber olmaktır. Açın 6461 sayılı kanunu okuyun! Her tren geçişi rayı aşındırır, bakım maliyeti doğurur. Tıpkı otoyol ücreti gibi, bakım parasını ödemek zorundasınız. Devletin kendi şirketi TCDD taşımacılık da aynı parayı ödüyor. İZBAN koridorundaki hatların yüzde 70'ini İZBAN, yüzde 30'nu yük ana hat ve bölgesel trenler kullanmakta. 2011'de hat ve enerji giderinin payı yüzde 71 iken, bugün (2024-2025) bu oran yüzde 38-41 bandına gerilemiştir. Devlet payını düşürmüş, siz ise hala algı peşindesiniz. Bir de çıkmış 'halk taşıt sübvansiyonunu bakanlık ödesin' diyorsunuz. 'Halk taşıt' uygulamasını 2019'da başlatan sizin belediyeniz değil mi? Kendi siyasi şovunuz için başlattığınız uygulama yüzünden bugüne kadar İZBAN'ın kasasına tek bir kuruşun girmediğini en iyi sizin bilmeniz lazım. Kendi vaadinizin faturasını devlete kesmeye çalışmak kurnazlıktır."
ÇAĞATAY GÜÇ NE DEMİŞTİ?
Çağatay Güç, İZBAN'ın gelirleri ve maliyeti üzerinden yaptığı eleştiride devletin İzmir'den topladığı vergilerin sadece dörtte birini İzmir ve İzmirliler için harcadığını savunmuş; bu harcamanın da eğitim, sağlık, bakım ve küçük kamu yatırımlarından ibaret olduğunu ifade etmişti.
''ENERJİ BEDELLERİNDEKİ ZAMLAR BİNİŞ GELİRLERİNİ AŞMIŞTIR''
''İZBAN’da Esas Sorun TCDD’nin Aşırı Maliyet Yüklemesidir. TCDD tarafından İZBAN’a uygulanan hat kullanım bedeli ve katener enerji ücretleri, son dört yılda İZBAN’ı zarar ettirmek istercesine artırılmıştır. Hat kullanım kilometre ücreti: 2023’te 12 TL, 2024’te 41,20 TL. Artış oranı 2024’te yüzde 243, TCDD’ye ödenen toplam yıllık hat kullanım bedeli: 2023: 71 milyon TL, 2024: 248 milyon TL hat kullanım giderinin gelire oranı: yüzde 34’ü! Enerji Bedellerindeki Zamlar Biniş Gelirlerini Aşmıştır. 2024 katener enerji gideri: 360.513.964 TL, Enerji giderinin gelire oranı: yüzde 50, Aynı yıl toplam biniş geliri: 724.413.771 TL Hat kullanım + enerji toplamı gelirin %84’ünü oluşturmaktadır. Tren bakım maliyeti yok. Personel maliyeti yok. Tren kredileri ödeme kısmı yok. Sürdürülebilir hiçbir tarafı yok.''
“İZBAN GELİRLERİNİN NEREDEYSE TAMAMI TCDD’YE GİDİYOR”
''Halkımız şunları bilmelidir: Hatların bakımlarının yapılmaması nedeniyle birçok yerde İZBAN trenleri yavaşlamaktadır. TCDD, İZBAN’dan kilometre başına 78 TL, özel yük trenlerinden 44 TL almaktadır. Gecikmelerin büyük çoğunluğu özel yük trenleri yüzündendir. Halk Taşıt uygulamasının tamamı İZBB tarafından sübvanse edilmektedir. İZBAN gelirlerinin neredeyse tamamı TCDD’ye enerji ve hat kullanım bedeli olarak gitmektedir.''
''HALK TAŞIT SÜBVANSİYONUNU BAKANLIK ÜSTLENSİN'' ''Bu gerçekler ortadayken; “İZBAN’ı iflasa sürüklüyorsunuz” demek gerçeğin çarpıtılmasıdır. İZBAN’ı iflasa sürükleyen sizin yarattığınız enflasyon ve TCDD’nin astronomik zam politikasıdır. Eğer AKP hükümeti samimiyse: Halk Taşıt sübvansiyonunu bakanlık üstlensin, Hat kullanım bedeli kaldırılsın, Enerji maliyeti sübvanse edilsin. Çünkü oluşan enflasyonun sorumlusu hükümetin kendisidir. Şu bir gerçektir: Biz İzmirlilerin yanındayız. Bizim tarafımız halktır, gerçeklerdir. Sayın AKP İl Başkanı Bilal Bey saygın bir kişi olarak bilinir. Kendisine tavsiyemdir: Açıklamalarını kurumların gönderdiği basın metinleri üzerinden değil, araştırarak yapsın. Karşısında bu şehrin her sorununu bilen, bu şehir için kendini adamış bir CHP İl Başkanı olduğunu unutmasın.''