TARİHTE BUGÜN: 1 EYLÜL 1953 / ANITKABİR'İN AÇILIŞI

1 Eylül 1953'te Anıtkabir'in açılışı gerçekleştirildi ve Mustafa Kemal Atatürk'ün naaşı buraya nakledildi.

Haber Giriş Tarihi: 31.08.2025 23:51
Haber Güncellenme Tarihi: 31.08.2025 23:51

Tarihte Bugün: 1 Eylül 1953 - Anıtkabir'in açılışı gerçekleştirildi ve Mustafa Kemal Atatürk'ün naaşı buraya nakledildi.

Anıtkabir, Ankara'nın Çankaya semtinde bulunan ve Mustafa Kemal Atatürk'ün anıt mezarının bulunduğu komplekstir. Emin Onat ve Orhan Arda tarafından tasarlanan Anıtkabir, 1944'te inşaatına başlanarak 1953 yılında tamamlanmıştır. Anıt mezar yapısının yanında, çeşitli yapı ve anıtlardan oluşan Barış Parkı adlı ağaçlık bir alan da mevcuttur.

Atatürk'ün 10 Kasım 1938'de ölümünün ardından naaşının, Ankara'da bir anıt mezar inşa edilene kadar Ankara Etnografya Müzesi'nde kalacağı duyuruldu. Anıt mezarın yapılacağı lokasyonun belirlenmesi amacıyla bir komisyon oluşturuldu. Rapora istinaden, 17 Ocak 1939'da Cumhuriyet Halk Partisi meclis toplantısında yapının Rasattepe'ye yapılmasına karar verildi. Bu karar sonrası kamulaştırma çalışmaları başlatıldı ve yapının tasarımının belirlenmesi için 1 Mart 1941'de uluslararası bir proje yarışması açıldı. 2 Mart 1942'de sonuçlanan yarışmada Emin Onat ve Orhan Arda'nın projesi, bazı değişikliklerle uygulanmak üzere seçildi ve 9 Ekim 1944'te temel atma töreniyle inşaata başlandı. Dört aşamalı olan inşaat, karşılaşılan çeşitli sorunlar ve gecikmeler nedeniyle planlanan tarihten daha sonra, Ekim 1953'te sona erdi. İnşaat süresince bazı proje değişiklikleri de yapılmıştı. 10 Kasım 1953'te düzenlenen törenle Atatürk'ün naaşı buraya taşındı. 1973'ten bu yana İsmet İnönü'nün mezarının da bulunduğu ve 1966'da defnedilen Cemal Gürsel ile 1960-1963 arasında defnedilen on bir kişinin naaşları ise 1988'de Anıtkabir'den çıkarıldı.

Kompleksteki ana yapı olan anıt mezarda, Şeref Holü olarak adlandırılan bölümde Atatürk'ün sembolik lahdi bulunmaktadır; naaşı ise bu yapının alt katındaki mezar odasında defin edilmiştir. Kompleksin girişi, Aslanlı Yol adlı yoldan yapılmakta ve bu yol, tören alanına ulaşmaktadır. Anıt mezar, revaklarla çevrili bu alanın bir kenarında, tören alanının Aslanlı Yol'a hizalı başka bir kenarında ise çıkış bölümü yer almaktadır. Kompleksin içindeki dört köşe, tören alanından çıkış ve alanın köşeleri olmak üzere on kule, iki heykel grubu ve Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi bulunmaktadır. Anıt Blok olarak adlandırılan tüm yapılar, Barış Parkı isimli ağaçlık bir alanla çevrili olup yapılar betonarme olup yüzey kaplamalarında ve zeminlerinde çeşitli mermer ve traverten türleri kullanılmakta, ayrıca farklı yerlerde kabartma, mozaik, fresk ve oyma teknikleriyle süslemeler yer almaktadır. İkinci Ulusal Mimarlık Akımı'na uygun bir Neoklasik stilde yapılan yapı, günümüzdeki Türkiye topraklarında tarih boyunca hüküm sürmüş olan Hitit, Antik Yunan, Selçuklu ve Osmanlı kültürlerinin izlerini taşır.

Anıtkabir'deki tüm hizmet ve işlerin sorumluluğu Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı'na aittir ve burada düzenlenecek etkinlikler kanunla düzenlenir. Türkiye'deki millî bayramlar ve Atatürk'ün ölüm yıl dönümü olan 10 Kasım günlerinde hükümet tarafından Anıtkabir'de resmî anma törenleri düzenlenir. Bunun yanı sıra, devlet protokolünden kişiler ile diğer gerçek ve tüzel kişi temsilcileri tarafından da törenler düzenlenebilir. Anıtkabir, yabancı hükümet yetkililerinin Türkiye'ye yaptıkları resmî ziyaretlerde de zaman zaman uğradıkları ve resmî törenlerin gerçekleştirildiği bir mekandır.