Bazı şehirlerin içinden tren geçer. Bana göre bu şehirler özeldir ve ne kadar övünseler azdır. Kenti büyük bir gürültüyle ikiye bölen bu dev metal kolyeye sahip olmak her şehrin harcı değildir çünkü. İzmit de bir buçuk asrı aşkın bir süre, tam kalbinden geçen trenlerin düdükleri ve rayların titreşimleri ile uyanık kalan kentlerdendir.

Kent içinden geçen demiryolunun, planlandığı dönemde büyük sorunları da beraberinde getireceği ön görülse de o dönem için kent dışında tüneller açılmasının maliyeti nedeniyle merkezden geçmesi kararlaştırılmış. İnsanların yoğun olduğu kent merkezinde, demiryolunun büyük tehlike oluşturduğu da yadsınamaz. Yine de istasyonların, tren ve garların kentin dokusunun önemli bir parçası olduğu ve ulaşımı kolaylaştırdığı da unutulmamalıdır.

Kent merkezinden kaldırılmadan önce, şehir merkezine uzanmış upuzun demir yolu kente bambaşka bir anlam katıyordu İzmit’te. Demiryolunun ilk döşendiği yıllarda, zemindeki suyu emmesi için, her iki yanına çınarlar dikilmiş. O çınarlar bugün bile aynı caddede dimdik ayakta duruyorlar. 1902’de Hamidiye Bulvarı denen bu cadde, Cumhuriyet döneminde Ziya Tekeli adını almış. Halk arasında “Demiryolu Caddesi” olarak biliniyor.

İstasyon (geçiş) kenti de denebilir İzmit için. Pek çok kente yakınlığı ve geçiş noktası olması bunu zorunlu kılıyor. İstanbul’un gölgesinde, mütemadiyen yolcu taşıyan, hiç uyumayan bir kent İzmit.

İlk yapımı 1873’lere uzanan kent merkezindeki demiryolunun yıllar geçtikçe değişen kullanımı, 2000 yılında rayların kaldırılması ve üzerine yürüyüş yolunun yapılması ile son buldu. 1999 depreminde eski vagonlar kullanılsa da sonradan onlar da kaldırıldı.

İzmit’te merkezden geçen demiryolunun kaldırılması ile kent merkezi sıradan bir yer haline büründü. Yüz yıllık çınarları da olmasa, neredeyse özelliksiz sayılabilir artık Demiryolu Caddesi. Bir de ıhlamur mevsiminde kent merkezi alabildiğine ıhlamur kokar. Binlerce yolcuyu taşımış ve kavuşmalara, ayrılıklara sahne olmuş rayların yerinde görkemli bir yürüyüş yolu var artık. Bu yoldan her geçişimde; “keşke demir yolundan trenler geçmese bile insanlar geçseydi, ray sistemi bozulmadan, ona uyarlı bir yürüyüş yolu planlanıp yapılabilseydi” diye düşünürüm. Hem bu asırlık yol ile birlikte kentin dokusu da korunmuş olurdu. Nihayetinde kaç şehrin içinden tren geçer ki?

Neyse ki demir yolu ile yaşıt çınarlar, daha uzun yıllar, tarihe tanıklık etmeye devam edecekler gibi görünüyor. Biz duyamasak da tren düdükleri hala çınlıyor olmalı kentin çınarlarının kulağında. Geçmişten kalan sönmüş bir iki numune fener, anılar arasında, içten içe yanmayı sürdürüyorlar. Yolcular, Demiryolu Caddesi’nin paralelinden geçen hızlı trenlerde anlık karşılaşmalar yaşarken, zamana ayak uyduran hızlı adımlar durmadan arşınlıyor bir zamanlar trenlerin geçtiği asırlık yolu.

Ne dersiniz? Sizce de İzmit içinden geçen trenleri özlüyor mu?